Het mag geen verrassing zijn dat wijn al duizenden jaren een wereldwijde bron van artistieke inspiratie is. Het is aanwezig in oude Egyptische graven. In islamitische werken als metafoor voor zowel het goddelijke als het vernederde. In dramatische afbeeldingen van klassenstrijd in de Centraal- en Zuid-Aziatische kunst. In de religieuze kunst van het Amerika na de verovering, en waar dan ook, wordt wijn geproduceerd of geconsumeerd.

Het speelt een bijzonder prominente rol in de Europese schilderkunst vanaf de late renaissance, toen een verlangen om menselijke emoties en het dagelijks leven weer te geven kruiste met de toegenomen consumptie en productie van wijn om niet-religieuze redenen.

Hier zijn er enkele waar we van houden en die ons inspireren om een ​​fles open te breken.

---

Bacchanaal van de Andrians door Tiziano Vecelli (Titiaan) (1523)

Van alle met wijn doordrenkte schilderijen van bacchanalen door de eeuwen heen is dit misschien wel de beroemdste en meest geïmiteerde. (Het werd feitelijk gekopieerd door kunstenaars als Pieter Paul Rubens en Diego Velázquez, en vele anderen.) De scène is ronduit losbandig, een viering van wijn en vrolijkheid, met een gehesen karaf in het midden. Een kleine muziekrol luidt, vertaald uit het Frans: 'Hij die drinkt en niet meer drinkt, weet niet wat drinken is.'

Bacchus door Caravaggio (ca.1596)

Bacchus is nog nooit zo verleidelijk afgebeeld als in Caravaggio’s androgyne jongen met roze wangen, moordende biceps en een gewaad dat hij nauwelijks dicht kan houden. Hij biedt de toeschouwer wijn aan uit een ruim schotelvormig glas, alsof hij de kijker vraagt ​​deze als een kat op te slokken. Het is een ondeugende herinnering aan de verleidelijke aantrekkingskracht die wijn voor de meesten van ons heeft.

De vrolijke violist door Gerard von Honthorst (1623)

Je kunt bijna de 'proost' horen van deze vrolijke kerel, die meer geïnteresseerd lijkt in rammelende glazen dan in het toebrengen van een serenade met de viool. Het voelt bijna alsof hij door het frame aan de muur heen breekt. Von Honthorst stond vooral bekend om zijn afbeeldingen van muzikanten en religieuze taferelen, altijd met een opmerkelijk levensecht gevoel voor verlichting. Hij volgde deze violist het jaar daarop De gelukkige violist met een glas wijn , een even geestig werk.

De wijnboer by Jacob Gerritszoon Cuyp (1628)

De spookachtige belichting in dit zware werk weerspiegelt wellicht het gebrek aan zonneschijn dat Nederland ervan weerhield een productieve wijnregio te zijn, ook al waren er destijds een handvol producenten in de buurt van Cuyps geboorteplaats Dortrecht. De moeilijkheid van deze familiale wijnbereidingsoperatie weegt zwaar op het centrale onderwerp, en is vandaag de dag vooral schrijnend gezien de urgentie van de rechten van landarbeiders en de strijd van kleine familiewijnmakerijen.

De wijnkenners door Jacob Duck (ca. 1640-42)

De Nederlandse Gouden Eeuw van de 17e eeuw bracht wijnkenners met zich mee, waarbij de rijke klassen genoten van wijnen die werden geïmporteerd uit verreikende plaatsen, van Portugal en Griekenland tot het Italiaanse Marsala en het Spaanse Malaga. Duck schilderde zowel het militaire als het alledaagse leven, met een gezonde bespotting van beide. Dit schilderij is het bewijs dat er bij elke proeverij altijd ‘die kerel’ aanwezig was.

Het glas wijn door Johannes Vermeer (ca.1660)

Dit werk is een soort begeleidend stuk Dame en twee heren (vaak genoemd Het meisje met het wijnglas ), nog een op wijn en verkering gericht schilderij vanuit hetzelfde perspectief in dezelfde ruimte. In die tijd verspreidde wijn zich buiten de hogere klassen, omdat de Nederlanders leiders waren in de wijnhandel. (De Rijn mondt bij Rotterdam uit in de Noordzee, waardoor het een belangrijke haven wordt.) Als gevolg hiervan was wijn hier en in heel Europa overal verkrijgbaar. Het is een sleutelfiguur in het romantische gebaar dat in dit werk wordt afgebeeld, en was een veelvoorkomend onderwerp in de Nederlandse schilderkunst van die tijd.

Wijn is een spotter door Jan Steen (1663-4)

Als zoon van brouwers die in Zuid-Holland een herberg runden genaamd de Rode Halbert, vond Jan Steen veel inspiratie in tavernes en aanverwante sociale taferelen, evenals in andere humoristisch overdreven afbeeldingen van het dagelijks leven. Hoewel doordrenkt met impliciete tsk-tsks, trillen zijn werken van kleur en humor en lijken ze vandaag de dag nog steeds ongelooflijk eigentijds.

De lunch door Gustave Caillebotte (1876)

Wat een spreiding – zowel rood als wit voor de lunch! – en toch is er hier niets vreugdevols. De claustrofobie van het burgerlijke leven waar Caillebotte zo bedreven in was, heeft hier een extra laag pathos, omdat het zijn eigen familie uit de hogere klasse afbeeldt in hun landhuis in een tijd van rouw. Toen dit werd geschilderd, begon de Franse wijnindustrie zich net te herstellen van de verwoestingen van de phylloxera wijnziekte, dankzij enten op Amerikaanse onderstammen.

Lunch van het roeigezelschap door Pierre-Auguste Renoir (1880-81)

Drinken overdag zag er nog nooit zo goed uit als tijdens deze lunch aan de rivier in een welvarende buitenwijk van Parijs. Destijds werd het schilderij veel bewonderd vanwege de samensmelting van stilleven, landschap en figuurschilderkunst in één episch werk. Tegenwoordig is het echter de menselijke energie die opvalt; elk van de personages in het werk vertegenwoordigt iemand uit de sociale kring van Renoir. Wijn staat hier natuurlijk centraal, zoals bij elke fijne maaltijd.

Een bar in de Folies Bergère door Edouard Manet (1881)

Op het eerste gezicht is dit een eenvoudig, zij het vaag ongemakkelijk portret van een favoriet barmeisje. Maar wat is eigenlijk het centrale onderwerp? Is het de bruisende menigte in de verte? De man (in de spiegeling rechts) die verantwoordelijk is voor haar ongewone gezichtsuitdrukking? Of misschien de flessen wijn, Champagne , bier en sterke drank die op de voorgrond staan?

Hoek van de wijngaard, Languedoc door Edouard Debat-Ponsan (1886)

Vooral de jaren tachtig van de negentiende eeuw in Europa Frankrijk – waren wanhopige jaren van wederopbouw na de phylloxera. De Languedoc, waar dit zich afspeelt, is de plaats waar phylloxera-schade voor het eerst werd vastgesteld in een wijngaard. Deze specifieke scène kan worden gezien als een gezin dat de productie probeert op te krikken, of als een hoopvolle kijk op hernieuwde productiviteit. Hoe dan ook, waarom doen de vrouwen en kinderen al het werk? Vrouwen in het werk van Debat-Ponsan zijn doorgaans allegorische figuren; misschien is deze koninklijke vrouw Amphictyonis, de Griekse godin van de wijn?

De Rode Wijngaard door Vincent van Gogh (1888)

Dit wordt vaak genoemd als het enige schilderij dat Van Gogh ooit tijdens zijn leven heeft verkocht, maar nauwkeuriger gezegd: het is gewoon het enige traceerbare schilderij dat bij naam bekend is. Een drukke wijngaard is de perfecte setting voor Van Goghs liefde voor kleur, vlammend rood en oranje onder een hete gele zon, blauwe werkkleding en geplette paarse druiven, blauwgroen bomen aan de ene kant en glinsterende rivierreflecties aan de andere kant. De wijngaard ligt in de buurt van Arles, waarschijnlijk in Coteaux d'Aix-en-Provence , waar Grenache , Mourvèdre En Cinsault werden ongetwijfeld geoogst.

Dit vind je misschien ook leuk: In Les Baux-de-Provence ontmoet kunst wijn

De wijnproeverij door Eduard von Grützner (1891)

Grützner zag blijkbaar de grote aantrekkingskracht van een kelderproeverij in, aangezien hij schijnbaar talloze schilderijen maakte van monniken die bier en wijn proefden in kelders. (Eén, getiteld De catastrofe , toont een paar dronken monniken die een mand met volle wijnflessen hebben laten vallen.) In september 2023 werd een medewerker van het Deutsches Museum in München gearresteerd wegens diefstal dit en twee andere schilderijen en vervang ze door vervalsingen.

Zelfportret met een fles wijn door Edvard Munch (1906)

De magie van dit schilderij is dat het interne leven van de kunstenaar, hier afgebeeld, schijnbaar net zo turbulent was als de expliciete onrust van de man in Munchs werk. De Schreeuw . Het beeld van de eenzame drinker, met spookachtige figuren achter hem in een verder kale ruimte, past bij zijn vaak herhaalde thema van zich alleen voelen in de wereld. Ten tijde van dit schilderij was Munch een ernstige alcoholist, en twee jaar later kreeg hij een zenuwinzinking en werd hij opgenomen in een sanatorium.

Familie feest door Niko Pirosmani (1907)

Wijn was een favoriet onderwerp van de Georgische schilder Pirosmani, of zijn onderwerpen nu mensen waren die uit hoorns dronken en wijnzakken sleepten of landschappen bezaaid met kleien wijnkannen. Toen dit werd geschilderd, was er, net als vandaag, een groot conflict tussen degenen die de aloude natuur wilden behouden Georgische wijntradities en critici van deze ongebruikelijke wijnen, die de Europese methoden prezen. Tegenwoordig hebben sommige producenten de naam ‘Pirosmani-wijn’ aangenomen voor een stijl van sappige, fruitige rode wijn gemaakt van de Saperavi druif.

Flessen en mes door Juan Gris (1911-1912)

Deze kubistische klassieker is tegelijkertijd sereen in zijn geometrische spel van schaduw en licht, en energiek in zijn diagonale beweging en meerdere perspectieven. En er is een subtiele intrige: zijn de voorwerpen met letters kurken? Waarom staat er een mes op de voorgrond terwijl er niets op het bord ligt? Wijn was altijd een favoriet accessoire in de stillevenschilderij, en deze innovatieve kijk op het genre toont de voortdurende aantrekkingskracht ervan in het moderne leven en de kunst.

De drinker (zelfportret) door Ernst Ludwig Kirchner (1914)

Tussen de wilde outfit van het onderwerp, de berustende uitdrukking, de hand die buiten beeld reikt en een beker waarvan de inhoud op het punt staat van de kantelbare tafel te morsen, valt hier veel te zien. De spanning kan een weerspiegeling zijn van het begin van de Eerste Wereldoorlog of het toenemende alcoholisme van Kirchner. Hoe dan ook, het is een krachtig voorbeeld van expressionisme, waar emotie heerste over de werkelijkheid. Terwijl beeldende kunststromingen zich richting abstracte, surrealistische, pop- en conceptuele kunst ontwikkelden, bleven wijn en dronkenschap kunstenaars gedurende de 20e eeuw fascineren – en dat doen ze vandaag de dag nog steeds, net zo veel als altijd.