“Elke theelepel vuil wemelt van miljoenen en miljoenen bacteriën, schimmels en andere microben”, zegt Sam Kaplan, wijnmaker van Arkenstone-wijngaarden in Napa Valley, waar biologisch wordt verbouwd Howell Mountain's vulkanische bodems sinds de oprichting van de wijnmakerij in 1988.

Waar je ook bent, als je naar beneden reikt en een handvol aarde opschept, houd je niet alleen maar vuil vast. Je hebt in de palm van je hand een enorme verzameling microscopisch kleine organismen.

Deze microben, vooral schimmels, maakten het voor planten mogelijk om zo'n 500 miljoen jaar geleden te evolueren naar een ooit onherbergzame aarde. Snel vooruit naar vandaag, en ze spelen nog steeds een cruciale rol in het plantenleven. Eén daarvan ‘begrijpen we nog maar net’, zegt David Montgomery, hoogleraar geomorfologie aan de Universiteit van Washington en auteur van verschillende boeken zoals Wat je eten at en vuil .

Hoe vaak heb je een wijnprofessional poëtisch horen praten over de bodem van een wijngaard? Maar hoe profiteren de wijnstokken, en vervolgens de druiven, eigenlijk van die veronderstelde voordelen? Vooral wanneer wijnstokken worden gekweekt op vulkanische bodems, die doorgaans heel weinig organisch materiaal en voedingsstoffen bevatten die nog steeds opgesloten zitten in de rotsen.

Toch slagen vulkanische bodems erin enkele van de meest begeerde wijnen ter wereld te produceren. Opkomende wetenschap zou suggereren dat de microben die onder de oppervlakte zwoegen dit mogelijk maken.

Als de tijdlijn lang genoeg is, is alle grond vulkanisch. Soort van.

“Vulkanische bodem is een vage term omdat al het gesteente op het aardoppervlak, ongeacht of het sedimentair is, bestaat ⁽¹⁾ of metamorf, ⁽²⁾ zijn afgeleid van vulkanisch gesteente”, zegt Robert White, emeritus hoogleraar landbouw en voedsel- en ecosysteemwetenschappen aan de Universiteit van Melbourne. Hij is ook co-auteur van Gezonde bodems voor gezonde wijnstokken en auteur van verschillende andere boeken over wijn en bodem. Met andere woorden: als we het over vulkanische bodems hebben, hebben we het eigenlijk over (relatief) jonge bodems.

Dit vind je misschien ook leuk: Inzicht in vulkanische bodems in wijn

Maar je kunt iets als vulkanisch classificeren als je “in de grond boort en eronder vulkanisch gesteente vindt, dan kun je ervan uitgaan dat dit het moedermateriaal is”, zegt White. Enkele veel voorkomende soorten die je in wijngaarden aantreft zijn basalt, andosol en doleriet. Zo ver reizen we echter nog niet. In plaats daarvan gaan we rondhangen in de rhizosfeer, ⁽³⁾ met de wortels.

“Microben en planten hebben een symbiotische relatie”, zegt Montgomery. “De microben dienen als mijnwerkers en vrachtwagenchauffeurs die dingen uit de grond halen om ze bij de fabriek af te leveren. Dat is waar het ecologisch interessant wordt, omdat de planten de microben voeden met koolhydraten, eiwitten en vetten die ze in de bodem druppelen.”

Afhankelijk van waar u zich bevindt, kan en zal de samenstelling van vulkanische grond uiteraard sterk variëren. Maar over het algemeen vind je soortgelijke mineralen in vulkanische materialen over de hele linie (de verhoudingen zullen echter verschillen tussen andesitische bodems en basaltachtige bodems), aldus Scott Burns, emeritus hoogleraar geologie aan de Portland State University in Oregon.

Omdat vulkanische bodems vrij jong zijn, is er een breder scala aan voedingsstoffen en mineralen “omdat de microbiota, ⁽⁴⁾ inclusief de schimmels, heb er nog niet zo lang aan gewerkt”, zegt Greg Pennyroyal, hoofd van het wijngaardbeheer bij Wilson Creek-wijnmakerij in Temecula, Californië, en hoogleraar wijnbouw aan het Mt. San Jacinto College. Hoewel er een overvloed aan mineralen en voedingsstoffen is, zitten ze vaak opgesloten in gesteenten die nog niet zijn afgebroken. En zoals gezegd is er vaak heel weinig organisch materiaal. Dit betekent dat de microbiota, en vervolgens de wijnstokken, harder moeten werken om de vruchten te plukken van hun overleving.

Gelukkig doen ‘schimmels het eigenlijk best goed in jonge bodems’, zegt Pennyroyal, ‘omdat ze hele, hele sterke zuren kunnen produceren die de voedingsstoffen in de bodem biochemisch afbreken.’

Neem arbusculaire mycorrhiza-schimmels, ⁽⁵⁾ Dat blijkt uit een onderzoek van het tijdschrift Microben en milieu , “speelt een belangrijke rol bij de vestiging en veerkracht van vegetatie in ruige omgevingen, zoals vulkanische hellingen.” Om nog maar te zwijgen van het feit dat deze schimmels bijzonder handig zijn in het verwerven en daardoor voorzien van planten van fosfor en zelfs het stikstofverlies kunnen verminderen. Dit laatste is vooral handig voor wijnboeren, omdat vulkanische bodems vaak een tekort aan stikstof hebben (wat tot talloze problemen kan leiden, waaronder vastgelopen fermentaties).

De microben moeten echt moeite doen om mineralen zoals ijzer en magnesium uit de rotsen te halen. “Maar dat gezegd hebbende, is er een grotere microbiële diversiteit [in vulkanische bodems]”, zegt Pennyroyal. 'Dankzij deze diversiteit kunnen planten en microben een systeem opzetten dat een consistente toevoer van voedingsstoffen naar het fruit mogelijk maakt.'

Over microbiële diversiteit gesproken: vulkanische wijngaarden zitten vaak vol met poreus gesteente vanwege de natuur waarin ze oorspronkelijk zijn gevormd. Maar “wat is er echt fascinerend aan die blaasjes ( ⁶⁾ creëren ze de perfecte habitat voor micro-organismen”, zegt Jessica Cortell, eigenaar van Vitis Terra Wijngaardbeheer , in Willamette, Oregon. ‘En voor zover ik weet heeft niemand die potentiële kolonies bestudeerd.’ Met andere woorden: we hebben nog maar nauwelijks inzicht gekregen in wat er net daaronder gebeurt.

Dit vind je misschien ook leuk: Hoe een machtige kleine schimmel evolueerde om de wereld te veranderen

Op zoek naar lucht

Het valt niet te ontkennen dat het, ondanks alle ondergrondse schimmelhulp, moeilijk is voor wijnstokken op vulkanische bodems. “Onze bodem bevat geen direct beschikbare voedingsstoffen en water; vulkanische grond kan uitzonderlijk goed afvoeren”, zegt Jake Krausz, landgoeddirecteur van Arkensteen in Napavallei. Dit leidt onvermijdelijk tot een kleinere oogstlast, maar wel eentje waar de wijnstokken bijna al hun hulpbronnen en energie in hebben gestoken.

De resulterende wijnen hebben doorgaans een geconcentreerde zuurgraad en een mineraliteitssensatie in de mond. Dit laatste kan een controversiële smaakterm zijn. Maar Claire Jarreau, associate wijnmaker bij Beken, een biodynamische wijnmakerij in Willamette Valley die afkomstig is uit ongeveer 30 verschillende vulkanische wijngaarden, stelt: “We moeten op onze smaakpapillen vertrouwen. Ik schuw het woord mineraliteit niet. Ik hou over het algemeen van mineraalgedreven wijnen. Ik weet niet hoeveel daarvan rechtstreeks aan de bodem wordt toegeschreven; dat is een grote onbekende en ik hoop dat daar meer onderzoek naar wordt gedaan.”

Als we beter willen begrijpen wat er in ons glas zit, moeten we de microben aanpakken. En vulkanische grond is een goede plek om in te graven.

(1) Afzettingen achtergelaten door wind, water of ijs

(2) Substantieel veranderd ten opzichte van hun oorspronkelijke vorm

(3) De smalle bodemzone die zich het dichtst bij de grond bevindt die rechtstreeks wordt beïnvloed door wortelsystemen

(4) Micro-organismen van een bepaalde locatie

(5) AMF ontwikkelt symbiose met wortelsystemen voor een uitwisseling van essentiële voedingsstoffen en mineralen

(6) Gaten, of kleine holtes, gevormd door borrelend gas in afkoelend magma

Dit artikel verscheen oorspronkelijk in de Winteruitgave 2024 van het tijdschrift Wine Enthusiast. Klik hier om je vandaag nog te abonneren!

Breng de wereld van wijn bij u thuis

Abonneer u nu op Wine Enthusiast Magazine en ontvang 1 jaar voor $ 29,99.

Abonneren